Eind 19e eeuw is voor het eerst over softball gesproken in de Verenigde Staten. Softbal werd toen in sporthallen gespeeld gooien en slaan met een soort bal die bestond uit samengepropt stof. Softbal heeft zich verder ontwikkeld en lijkt als sport veel op honkbal maar heeft andere spelregels.

Softbal is een technische en tactische sport. Softbal wordt zowel door vrouwen als door mannen gespeeld, elk in hun eigen competitie. Softbal wordt veel gespeeld in de Verenigde Staten en in Europa. Het seizoen loopt van april tot oktober.

In Nederland zijn er veel honkbal verenigingen, in de hoofdklasse spelen:

Amsterdam Pirates (Amsterdam)
Neptunus (Rotterdam)
Sparks (Haarlem)
Tex Town Tigers (Enschede)
Olympia (Haarlem)
Onze Gazellen (Haarlem)
ROEF! (Moergesteld)
UVV (Utrecht)

Team Koninkrijk NL

De Nederlandse teams (Team Koninkrijk NL) speelt in de wereldtop. Nederland is in 2022 Europees Kampioen geworden en werd 4e bij de WBSC Women's Softball World Cup Finals in 2024. Samen met Italië spelen ze vaak om de winst in het Europees Kampioenschap Honkbal. In september 2024 wordt het EK Softbal 2024 georganiseerd door Nederland. Lees meer over het EK Softbal 2024 op https://honkbalsoftbal.nl/2024/01/01/ek-softbal/. Lees alles over de Nederlandse honk- en softbal verenigingen en het laatste nieuws op de bondspagina's: KNBSB en Honkensoftbal.nl.

© Afbeelding Facebook - TeamNL softball dames en honkensoftbal.nl - winnaars Europees Kampioenschap 2022

Wat is softbal?

Softbal is een teamsport en wordt gespeeld met twee teams. Een team staat met 9 spelers in het veld en bestaat uit meer dan 9 spelers (wissels/slagvrouwen of slagmannen). De twee teams staan om en om in het veld. Er kan altijd maar 1 team punten scoren, de ploeg die gaat batten (slaan met een softbal knuppel). De andere ploeg verdedigt het veld. In de verdedigende ploeg is er een pitcher (iemand die met de softbal gooit naar de slagvrouw of slagman). Een tegenstander moet proberen op de bal die gegooid wordt, te slaan in het veld, of heel ver over het veld heen (homerun). Als dit lukt, loopt hij (of zij) naar het eerste, tweede of derde honk (een harde kussenachtige verhoging) of hij of zij slaat een homerun (dan sla je de bal zo ver dat hij over het veld heen is en ren je alle 4 de honken achter elkaar. Er zijn vier honken: het eerste, het tweede, het derde en de thuisplaat.

Spel

Softbal wordt gespeeld door jongens en meisjes vanaf 10 jaar. Er zijn dames en heren teams, geen gecombineerde teams. Er zijn twee teams; een slagpartij (aanval) en een veldpartij (verdediging). De teams bestaan uit 9 spelers (en wissels). Er wordt gespeeld op tijd of 7 innings. Als beide teams een keer geslagen hebben, is er een inning gespeeld. De wedstrijd wordt geleid door minimaal één scheidsrechter maar vaak twee scheidsrechters (1 achter de catcher, 1 bij het eerste honk en/of in het veld bij de korte stop). Materiaal dat nodig is: een softbal handschoen, softbalknuppel, tenue en softbal.

Het verschil met honkbal
Pitching (aangooien van de bal) is bij softbal onderhands. Het veld is kleiner en de sofbal is groter en zwaarder dan een honkbal. Bij beide sporten is het belangrijkste dat je zoveel mogelijk punten scoort en probeert om te verhinderen dat de tegenpartij punten scoort. Er wordt sneller gehandeld omdat het veld kleiner is Een softbalwedstrijd duurt gemiddeld minder lang dan een honkbalwedstrijd, ongeveer 1,5 uur of 7 innings (bij honkbal 9 innings). In de hogere klassen (in Nederland) worden "dubbels" gespeeld, dit zijn twee wedstrijden achter elkaar. In de Verenigde Staten is er verschil tussen recreatief spelen (slowpitch) en competitief spelen (fastpitch).

Het softbalveld ziet er zo uit:

Seizoen en competitie:
• Het seizoen start in maart/april (afhankelijk van het weer) en eindigt in oktober (afhankelijk van het weer)
• Er wordt in competitie verband gespeeld, er zijn thuis en uit wedstrijden. Degene die de meeste wedstrijden heeft gewonnen wordt competitie kampioen

Slaan:
• De negen speelsters van de slagpartij slaan in een vaste volgorde
• De slagvrouw probeert de aangeworpen bal van de werper (pitcher) zo goed mogelijk binnen de honklijnen te slaan
• De slagvrouw is bij drie gemiste slagballen uit en krijgt bij vier wijdballen een vrije loop als honkloper naar het eerste honk
• De slagvrouw wordt tevens honkloper zodra hij de bal goed het veld in heeft geslagen

Honklopen:
• De honkloper raakt de honken in de goede volgorde aan (zie plaatje) (eerste honk, tweede honk, derde honk en thuisplaat)
• Er mag slechts één honkloper op een honk staan
• Als de thuisplaat is bereikt, heeft de slagpartij een punt gescoord

Uitmaken:
Bij softbal wordt een uit ook wel een nul genoemd. De veldpartij verhindert dat de slagpartij punten maakt door ze uit te maken:
• De werpster (pitcher) gooit drie keer een slagbal welke door de slagvrouw wordt gemist
• De veldpartij tikt, tussen de honken, de honkloper met de bal
• De veldpartij vangt een geslagen bal
• De veldpartij raakt het honk, in het bezit van de bal, als de loper gedwongen wordt daar naar toe te rennen

Wisselen/inning:
• Er wordt gewisseld als er drie speelsters van de slagpartij uitgemaakt zijn (drie nullen) of als er maximaal negen slagmannen aan slag zijn geweest in een inning
• Een inning is klaar zodra beide teams in het veld hebben gestaan en 3 speelsters uit zijn gegaan

Einde wedstrijd:
• De wedstrijd eindigt nadat de tijd is gespeeld (vaak ongeveer 1,5 uur) of er 7 innings zijn gespeeld
• Het team dat de meeste punten heeft gehaald heeft de wedstrijd gewonnen

© Tekst en afbeelding KNBSB